De komende tien jaar is 770 miljoen euro extra nodig voor restauraties van rijksmonumenten die geen woonhuis zijn. Het gaat om kerken, kloosters, molens, vuurtorens en boerderijen met een grote cultuur-historische waarde.
Er zijn volop mogelijkheden om enkel glas in monumenten op een passende manier te vervangen door beter isolerend glas, maar elk monument is anders en vraagt zijn eigen oplossing.
Het is al weer even geleden, maar we blikken nu eenmaal met veel plezier terug op die geslaagde editie van de vakbeurs MONUMENT, afgelopen mei in de Brabanthallen. Onze redacteur Henk Wind was er ook een dagje en deed verslag van zijn observaties!
Onderhoud aan vooroorlogse panden vraagt specifieke deskundigheid. Houtrot komt veel voor, vaak als gevolg van verkeerd uitgevoerd onderhoud. “Vooral particuliere eigenaren zijn zich daar onvoldoende van bewust”, constateert Marc Vogel van Sibbing Schilderwerken.
Een focus op het bestaande is wat Nebest, exposant op MONUMENT 2024, kenmerkt. Niet voor niets ligt de basis van het bureau in het uitvoeren van inspecties. Die zijn onmisbaar bij onderhoud, renovatie, restauratie en transformatie.
Goed onderhouden van een monument bespaart kosten, maar voorkomt ook schade en verval. Monumenten.nl zette tips voor restauratie en onderhoud op een rij, inclusief specialisten die het werk kunnen uitvoeren.
Monumentenwacht speelt een belangrijke rol in het onderhoud van gebouwen. De inspecties van deze organisatie zijn belangrijk om groot onderhoud en vooral vervanging van onderdelen te voorkomen. Dat bespaart kosten, maar is ook essentieel voor het behoud van de originaliteit van monumenten.
Schilderen is een belangrijke onderhoudsactiviteit bij monumenten. Schildersbedrijf De Jongh, exposant op MONUMENT 2025, verricht veelzijdig restauratiewerk, maar ook regulier onderhoud van vooral monumenten, vertelt directeur Richard van Mierlo.
Behoud en verduurzaming van bestaand vastgoed en de toekomst van biobased bouwen: daar draaide het om, vorige week in de Brabanthallen in Den Bosch. Matchmaker in de energietransitie 54events uit Breukelen organiseerde er, voor de tweede keer in deze combinatie, de vakbeurzen Renovatie & Transformatie, MONUMENT en HOUTBOUW.
Gemeenten spelen een essentiële rol bij het informeren, begeleiden en stimuleren van eigenaren bij het restaureren, verduurzamen en herbestemmen van hun monument. Vanwege de vergunningsplicht zijn zij vaak het eerste aanspreekpunt voor de monumenteigenaar. Door de toegenomen vraag door onder de meer de wens om te verduurzamen, is de druk op de gemeenten steeds meer toegenomen.
De gemeenten Apeldoorn, Nieuwegein en Nijmegen zijn genomineerd voor de BNG Bank Erfgoedprijs 2024. Deze prijs heeft dit jaar het thema Post 65 erfgoed.
De aanwezigheid van enkel glas in een historisch pand in Amsterdam moet, ondanks de monumentale status, als een gebrek worden beschouwd, zo heeft de kantonrechter geoordeeld. Dit betekent dat de verhuurder, Famongo, verplicht is om de gebreken te herstellen.
Jongeren van nu stellen heel andere eisen aan hun baan dan vorige generaties. Wat is er nodig om die jongeren te interesseren in een baan in de sector van cultureel erfgoed? De nieuwe Stichting Next Generation Heritage deed er onderzoek naar en presenteerde de uitkomsten daarvan op de vakbeurs.
Bij de restauratie van monumenten is vaak hout nodig in grote afmetingen, zowel voor balken als kozijnen, vloeren, deuren ramen en dakbeschot. Houthandel Houtex heeft het allemaal op voorraad en laat dat op MONUMENT graag zien aan de restauratie-aannemers en -architecten.
Van dinsdag 14 tot en met donderdag 16 mei vinden in de Brabanthallen in Den Bosch weer gelijktijdig de vakbeurzen Renovatie & Transformatie, MONUMENT en HOUTBOUW plaats. Belangrijkste thema’s zijn er de verbetering van - al dan niet monumentaal - vastgoed en innovaties in hout, biobased en hybride bouw. Toegang is gratis voor professionals.
Geen buitenunit die geluid maakt en geen bodembron: PVT-panelen oogsten elektriciteit én warmte op het dak en zorgen in combinatie met een warmtepomp direct voor 60 tot 100% besparing op aardgas. “Je hoeft niet eerst het gebouw all electric-ready te maken.”
De Gemeente ’s-Hertogenbosch won in 2023 de Erfgoed Duurzaamheidsprijs. “Niet verduurzamen van monumenten is geen optie meer”, zegt Tom van den Oetelaar, projectleider bij de gemeente. “Het is onderdeel van de opdracht.”
De energietransitie zonder installaties? Ondenkbaar. Maar het aanbrengen van installaties staat soms op gespannen voet met erfgoedwaarden. De WTA Nederland-Vlaanderen houdt er op 19 april een studiedag over.
RVO houdt op 21 maart een webinar over de subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed, gericht op eigenaren en verduurzamers van scholen, overheidsgebouwen, zorginstellingen en monumenten.
Zonnepanelen, beter glas, kierdichting en de (hybride) warmtepomp: monumenteigenaren gaan door met verduurzamen. Gezamenlijk doel is een CO2-reductie van 40% in 2030.
Warmtenetten kunnen een goede oplossing vormen voor het verwarmen van monumenten en waar nog geen warmtenet is, kan een monument fungeren als katalysator voor de aanleg ervan, betoogt Platform Energie voor Elkaar.
"Wie van verwarmen met een gasketel overstapt op verwarmen met hoog rendement infrarood-panelen, kan forse kostenbesparingen van 30 tot 50 procent verwachten."
TEON brengt warmtepompen op de markt die met het natuurlijke koudemiddel iso-butaan werken. Daarmee is een bereik mogelijk tot 80 ˚C en dus ook rechtstreekse bereiding van warm tapwater.
Het Tijdschrift van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed duikt in de afwegingen die moeten worden gemaakt voor het isoleren van vensters in monumenten. Hilde van Meeteren, adviseur architectuurhistorie bij de RCE, omschrijft uitgebreid de diverse aandachtspunten.
Het is weer mogelijk om een herbestemmingsproject voor de Pieter van Vollenhovenprijs aan te dragen. De prijs voor een particulier of organisatie die de uitdaging is aangegaan om een monument te behouden door het een nieuwe bestemming te geven.
Het Boerderijenfonds heeft een digitaal magazine uitgebracht waarin zeven eigenaren van agrarisch erfgoed vertellen over de herbestemming, restauratie en verduurzaming van hun historische boerderij.
Lei Import uit Maasbracht is een van de vaste deelnemers van de beurs MONUMENT. De importeur van natuurleien houdt zich nadrukkelijk bezig met advisering en begeleiding van monumentale projecten. Het bedrijf levert tevens dakramen met authentieke uitstraling en zelfs een indak-PV-systeem.
“Het namaken en herstellen van monumentaal stucwerk vereist veel kennis van materialen en technieken. Belangrijk is dat je weet wat je zelf kunt en weet wie je waarvoor kunt vragen”, zegt voorzitter Lois Vlasblom van het Neerlandsch Stucgilde.
De iconische voormalige vliegasfabriek Vasim aan de Waal in Nijmegen is getransformeerd tot hotspot voor de creatieve industrie. Het ontwerp hiervoor is van de hand van Zecc, in opdracht van Lingotto & KlokGroep.
Het nieuwe ISSO-Praktijkboek Duurzaam Erfgoed is een complete herziening van het Handboek Duurzame Monumentenzorg. De reikwijdte van dit Praktijkboek is verbreed van monumenten naar alle erfgoed van vóór 1940.
De isolatievoorwaarden specifiek voor monumenten zijn sinds 1 januari 2024 aangepast, waardoor monumenteigenaren beter van de duurzaamheidssubsidies gebruik kunnen maken.
Het gaat moeilijk worden op de markt van transformatie van monumenten. Directeur Arno Boon van BOEi constateert diverse ontwikkelingen die transformeren steeds lastiger maken. Naast gestegen bouwkosten en rente en teruglopende subsidies is dat onder meer de nieuwe Omgevingswet, waarbij initiatiefnemers zelf moeten zorgen voor voldoende draagvlak, zonder bestuurlijke rugdekking.
Voor Kokon Architectuur & Stedenbouw is de vakbeurs MONUMENT dé plek om met mensen uit de hele breedte van de erfgoedsector in gesprek te komen. “Je kunt daar in drie dagen heel monumentenland ontmoeten”, zegt erfgoedarchitect André van Deursen van Kokon.
