Afwegingskader voor vergunning verduurzaming
Om gemeenten te ondersteunen heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) een geïllustreerd afwegingskader opgesteld over de verduurzamingsingrepen bij (woonhuis)monumenten.
“Vergunningverlening wordt gedaan door de gemeenten en de omgevingsdiensten. Voor deze partijen is dit kader bedoeld”, zo licht Frank Buchner van de RCE toe op de site van stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM). Buchner is een van de auteurs van het afwegingskader, dat is opgesteld in afstemming met de Federatie Grote Monumentengemeenten (FGM) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM) heeft hierbij meegekeken.
“Een ruime meerderheid in de Tweede Kamer riep eerder op om obstakels bij de verduurzaming van monumenten zo veel mogelijk weg te nemen. Vanuit de Rijksdienst wisten wij dat het vaak niet in de regelgeving zit, zoals vaak wordt gedacht, maar in de afwegingen die gemaakt worden. Communicatie is daarbij vaak heel belangrijk”, zo legt Buchner uit.
“Eerder gaf de Rijksdienst al brochures uit over specifieke verduurzamingsmaatregelen, zoals zonnepanelen. Dit is voor het eerst dat we een integraal kader hebben gemaakt voor monumenten. Daarbij hebben we eerst gekeken bij een aantal gemeenten, die wat verder zijn op het gebied van verduurzaming, hoe het daar was ingericht. Aan de hand daarvan hebben wij vanuit onze kennis een eigen afweging gemaakt.”
Onder de betrokken partijen is draagvlak voor een afwegingskader dat bijdraagt aan een meer uniforme afweging van duurzaamheidsingrepen in monumenten. Belangrijk daarbij is dat dit geen afbreuk doet aan de beleidsvrijheid van gemeenten, er voldoende aandacht is voor kwaliteit en het bij bijzondere gevallen ruimte laat voor het benodigde maatwerk.
Maatwerk
Het afwegingskader is niet bedoeld als een dwingend toetsingskader of als een stel voorgeschreven oplossingen. Het heeft als doel de eenduidigheid, helderheid, navolgbaarheid en transparantie bij de afweging en beoordeling van duurzaamheidsingrepen in monumenten te verbeteren.
Het afwegingskader richt zich primair op veelvoorkomende en relatief eenvoudige ingrepen. Denk aan het isoleren van woonhuizen of van al eerder tot woningen herbestemde monumenten. Bij dergelijke vergunningaanvragen zal de gemeente meestal een reguliere procedure doorlopen met een advies van de eigen monumentencommissie.
Het afwegingskader kent een thematische opbouw en stelt het monument centraal. Het afwegingskader heeft in deze eerste versie de volgende thema’s: vensterisolatie, gevelisolatie, dakisolatie en vloerisolatie. Over de toepassing van zonnepanelen op monumenten is reeds een afwegingsdocument beschikbaar in de vorm van de advieslijn van de RCE. In de volgende versie van het afwegingskader zal dit thema, evenals het thema Installaties, aan deze publicatie worden toegevoegd.
Uit onderzoek blijkt dat ruim 200 gemeenten geen vastgelegd beleid hebben op het gebied van het verduurzamen van monumenten. Deze gemeenten zouden het afwegingskader integraal kunnen overnemen en vaststellen. Maar het afwegingskader kan ook als inspiratiebron worden gebruikt om te komen tot een eigen kader of handreiking voor de beoordeling van vergunningaanvragen. Het kan ook dienen als toets van het bestaande eigen gemeentelijk beleid, voor gemeenten die al (uitgebreide) kaders of handreikingen hebben voor de beoordeling van duurzaamheidsingrepen bij monumenten.