Eigenaren monumenten verwachten investeringen
Nagenoeg alle eigenaren van monumenten (96%) verwachten dat zij, los van verduurzamingsinvesteringen, de komende 5 jaar moeten investeren in het monument. Een groot deel van hen (44%) geeft aan het onderhoud of de restauratie versoberd uit te voeren of deels uit te stellen met als belangrijkste redenen de gestegen materiaalkosten, de gestegen energielasten, maar ook het niet rond kunnen krijgen van de financiering.
Dat blijkt uit het tweejaarlijkse onderzoek van het Restauratiefonds naar de behoeften van monumenteigenaren, dat is uitgevoerd door Right Marktonderzoek. Er werden hiervoor 1043 enquêtes ingevuld. Het uitgebreide rapport is te vinden op de site van het Restauratiefonds.
Steeds ouder
Volgens de onderzoekers lijkt erop dat de gemiddelde leeftijd van de monumenteigenaar steeds verder toeneemt: 86% van de monumenteigenaren is ouder van 50 jaar terwijl 10 jaar geleden nog maar 63% van de monumenteigenaren ouder dan 50 jaar was.
Niet alleen de gemiddelde leeftijd van de monumenteigenaar stijgt, ook het aantal jaren dat men al in het monument woont neemt toe. Waar in 2013 nog slechts 35% langer dan 15 jaar in het monument woonde, is dat in 2023 al bijna de helft (48%).
De bouwkundige staat van het monument wordt door circa twee derde van de monumenteigenaren als ‘goed’ ingeschat. 3% van de eigenaren noemt de bouwkundige staat op dit moment slecht en 6% redelijk.
Verduurzaming
Het verduurzamen van het monument is voor veel monumenteigenaren een belangrijk thema. Op de vraag aan welke ondersteuning men behoefte heeft, antwoordt bijna twee derde advies op het gebied van verduurzamingsmogelijkheden. 79% van de monumenteigenaren geeft aan behoefte te hebben aan informatie rondom duurzaamheid. Hoewel de informatiebehoefte nog steeds groot is, neemt het percentage monumenteigenaren dat weet welke duurzaamheidsmaatregelen er in het eigen monument mogelijk zijn toe: in 2017 wist 25% wat er mogelijk was terwijl dat in 2023 gestegen is naar 46%.
Ruim driekwart van de monumenteigenaren ervaart beperkingen voor de (verdere) verduurzaming van het monument. Met name op het gebied van het toepassen van zonnepanelen, isolerend glas, maar toch ook financieel worden beperkingen ervaren.
Waar de afgelopen 3 jaar door 65% van de monumenteigenaren al investeringen gedaan zijn om het energieverbruik omlaag te brengen, heeft een overgrote meerderheid (90%) van de monumenteigenaren ook de komende 3 jaar plannen om het energieverbruik te verlagen. Met name het toepassen van alternatieve energiebronnen en het verhogen van de isolatiewaarde van ramen lijken populaire maatregelen voor de korte termijn.
Informatiebehoefte
Onder monumenteigenaren is niet alleen grote behoefte aan informatie over duurzaamheid, maar ook over wet- en regelgeving specifiek op het gebied van monumenten en waar men specialisten op het gebied van monumenten kan vinden.
Er wordt door de monumenteigenaren relatief weinig gebruikgemaakt van ondersteuning die zij van de gemeente kunnen krijgen, 24% weet niet wat voor ondersteuning ze kan krijgen en 51% heeft geeft aan geen ondersteuning te krijgen. De waardering voor de ondersteuning door de gemeente is dan ook laag.
Hoog waardeert de monumenteigenaar de ondersteuning door de architect / aannemer, de monumentenwacht en het Restauratiefonds. De bekendheid van Nationaal Restauratiefonds als organisatie waar men terecht kan voor onder andere advies over aankoop, onderhoud, restauratie van monumenten ligt net als in 2020 net onder de 80%.