Monument in de spotlight: de Sint-Janskathedraal

Delen van de oudste kerk uit 1220 zijn er nog in terug te vinden. De Sint-Jan speelt al bijna 800 jaar een grote rol in Brabant.

De officiële naam van deze beeldbepalende kerk in de binnenstad van Den Bosch luidt ‘Kathedrale Basiliek van Sint Jan Evangelist’. Vanaf 1220 begon de bouw van een Romaanse kerk, die geleidelijk aan is uitgebreid tot de Gotische Sint-Jan van 1530. In 1159 werd de kerk tot kathedraal van het nieuwe Bisdom ’s-Hertogenbosch verheven en in 1929 kreeg hij de eretitel Basiliek. Hij behoort tot de top 100 van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en wordt beschouwd als het hoogtepunt van de Brabantse gotiek. De kathedraal meet 115 bij 63 bij 73 meter.

Het is dan ook logisch dat zo’n enorm gebouw, met zoveel details, bijna constant aan enige vorm van restauratie onderhevig is geweest. De grote branden in 1584 en 1830 zorgden voor veel schade en vanaf 1629 was de kerk in gebruik bij een kleine protestantse gemeente en bleef het zo noodzakelijke groot onderhoud achterwege. Dit leidde tot een ernstige achteruitgang van met name de natuurstenen buitenschil en van de uitbundige architecturale en figurale sculptuur.  Ook tegenwoordig is er voor restauratiebedrijven nog volop werk aan de winkel.

De Stichting Nationaal Monument Sint Jan is dan ook blij met de op 22 mei jongstleden toegezegde extra Rijkssubsidie van € 5 miljoen. Maar voor zo’n enorm monument is dat nog lang niet voldoende. Zoals de Stichting zelf op haar website schrijft is dat “een bedrag waarmee de komende jaren een gedeelte van de voorziene instandhoudingskosten kan worden gedekt. Structurele restauratie en onderhoud zijn cruciaal. Restauratie en onderhoud is niet iets van de afgelopen jaren, maar al eeuwen een doorlopend proces. Aan de instandhouding van de Sint-Jan ligt dan ook een goede samenwerking ten grondslag tussen het Rijk, de provincie Noord-Brabant, gemeente ’s-Hertogenbosch en Stichting Nationaal Monument Sint-Jan.”