Monument in de spotlight: landgoed Oldengaerde

Het Drentse Landschap stelt het hoofdhuis open voor publiek, nadat het landgoed 200 jaar gesloten is geweest voor publiek.

De restauratie van het hoofdhuis van Landgoed Oldengaerde in Dwingeloo (Drenthe) is afgelopen mei afgerond. Eind 2013 droeg de familie Willinge het eeuwenoude landgoed Oldengaerde over aan Het Drentse Landschap, om het ook voor toekomstige generaties te behouden. Oldengaerde is één van de zeven, en best bewaarde, havezaten van Drenthe. Maar er moest flink wat gebeuren om dat ook te realiseren.

Vergaand restauratieproject

De restauratie is onderdeel van de revitalisatie van het gehele landgoed. Dit meerjarige project omhelst aparte projecten voor restauratie, en herbestemming naar een publieke functie, waarmee een einde komt aan een periode waarin het monument 200 jaar gesloten was voor publiek. Het Drentse Landschap verwacht rond 2022 klaar te zijn met het gehele project. Dan kun je er van een vakantie genieten, vergaderen of trouwen.

Het landgoed bestaat uit een verzameling rijksmonumentale gebouwen, tuinen, tuinobjecten en bos. Vermoedelijk is het huis in de eerste helft van de vijftiende eeuw gebouwd door Reynolt van Echten, telg uit een bekend adellijk geslacht, verwant aan de grootste machtshebbers uit de middeleeuwen in deze regio. Rond 1650 kreeg het gebouw zijn huidige classicistische uitstraling.

Historische lagen

Het hoofdhuis kent nog diverse waardevolle interieurelementen, zoals stucplafonds, goudleerbehang, schouwen en deuromlijstingen. De voorgevel is versierd met onder meer festoenen en jaartalstenen.

Frank van der Velden, hoofd Team Monumenten en Erven bij Het Drentse Landschap: “We kunnen een boek schrijven over alle verrassende dingen die zijn ontdekt bij de restauratie. Er waren bepaalde balklagen bijna helemaal weg en dus moesten we ook constructief herstellen.” Opvallend waren ook de bouwsporen van verdwenen vensters, deuren en trapopgangen die we vonden, die de bouwhistorici dwongen de geschiedenis van het huis opnieuw te definiëren. “We kunnen nog steeds bepaalde zaken niet helemaal duiden en zullen hoogstwaarschijnlijk nooit weten hoe het nu precies zit.”

Ook werden bijzondere dingen ontdekt, zoals historische behangsels, sommige bijna twee eeuwen oud. Vele lagen schilderwerk, hier en daar wel 15 lagen dik. Bijzonder zijn ook de fraai beschilderde panelen die in de ‘jongenskamer’ op de verdieping zijn aangetroffen. Er bevindt zich in diezelfde kamer een bijzondere muurschildering, die waarschijnlijk rond 1800 is aangebracht. 

Bij het huis werd een park aangelegd, dat werd vormgegeven in de Franse stijl. . Het terrein van het landgoed Oldengaerde bezit net als het huis ook een historische gelaagdheid, met zichtbare sporen van oude verkavelingen, ontginningspatronen, een classicistische aanleg en kenmerken van de Engelse landschapsstijl.

Verduurzaming

De ambitie om het pand gelijk te verduurzamen was groot. Door eeuwen schommelingen in temperatuur en vochtbalans is er veel schade ontstaan. Voor het behoud van het pand, is het belangrijk dat er een constante temperatuur en vochtbalans geboden kan worden. Het Drentse Landschap isoleerde waar kon en bedacht een bijzonder wandverwarmingssysteem, gevoed door warmtepompen. De wanden werden op veel plekken toch opnieuw opgebouwd. Van der Velden: ‘Dit systeem is er voor het behoud van het pand voor de toekomst, niet om het warm te stoken voor de gebruiker. Met dit wandsysteem wordt gepoogd de temperatuur constant rond de 12 graden te houden. Om het voor de gebruiker in koude tijden aangenamer te maken, wordt bijgestookt met bestaande systemen. Daarnaast zijn er onzichtbaar op het dak zonnepanelen en zonneboilers geplaatst. Van der Velden: “Al met al een zeer interessante restauratie. Nu dit deel van de restauratie is afgerond, kan worden gestart met de inrichting, en starten wij de restauratie van het bouwhuis naast de havezate. Een nieuw project met weer een hoop mooie uitdagingen.”

Links

https://nl.wikipedia.org/wiki/Oldengaerde
https://www.drentslandschap.nl/objecten/oldengaerde
https://blog.drentslandschap.nl/de-kers-op-de-taart
https://www.skbl.nl/interieurrestauratie-oldengaerde-afgerond/