‘Voor mensen buiten de sector kan het een ontoegankelijke wereld zijn’

Het valt vooral voor particulieren niet mee om hun weg te vinden in monumentenland. Waar moet je rekening mee houden en waar loop je tegen aan als je een monument wilt aankopen of verduurzamen? De monumentencoaches van het Restauratiefonds bieden ondersteuning. “Het Restauratiefonds is heel toegankelijk en we krijgen ook echt de tijd om gesprekken aan te gaan en met mensen mee te denken”, zegt monumentencoach Barbara Geus.

Het Restauratiefonds is vooral bekend als verstrekker van laagrentende leningen voor financiering van instandhouden, restaureren en verduurzamen van monumenten. Maar de dienstverlening gaat veel verder dan alleen financieel. “We hebben ook de website monumenten.nl, dat een complete kennisbank is voor monumenteigenaren. Op die website is veel informatie te vinden, maar er is ook een community. Monumenteigenaren en liefhebbers kunnen elkaar daar met raad en daad bijstaan. Als iemand een probleem of een vraag heeft, kan hij die daar stellen en kunnen anderen daarop reageren. Ook erfgoedambtenaren nemen daaraan deel. Zelf ben ik van Team Community. Wij modereren de community en organiseren bijeenkomsten en webinars voor de leden”, vertelt monumentencoach Barbara Geus.

“De monumentencoaches vinden hun oorsprong in wat eerst de ‘restauratiewijzer’ heette. Van daaruit is ook monumenten.nl opgezet als kennisbank, waarin we onze kennis delen en informatie geven rond kopen, onderhouden en verduurzamen van monumenten. Ook het beleid per gemeente is hier te vinden. Als monumentencoaches geven wij advies tot aan de financieringsaanvraag. Daarna nemen onze financiële collega’s het over.”

Duurzaamheidsadviezen

Op monumenten.nl is ook een lijst te vinden van gespecialiseerde bedrijven. “Bedrijven kunnen zich aanmelden op in deze Specialistenwijzer te worden opgenomen. Ik verzorg de content daarvan. Maar wij promoten die bedrijven niet als Restauratiefonds. Wij blijven onafhankelijk.”

“Wat we ook op onze eigen site hebben staan, is een lijst van samenwerkende partners. Dat zijn er inmiddels ongeveer 40. Een negental daarvan is ook adviseur in het Ontzorgingsprogramma Verduurzaming Monumenten van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, dat wij faciliteren op monumenten.nl. Een DuMo-adviseur (Duurzame Monumenten adviseur) verzorgt dan voor eigenaren het hele traject van advies tot en met vergunningsaanvraag en het tegenlezen van offertes. Die begeleiding is heel belangrijk. Je ziet in de praktijk namelijk dat het vaak stokt op het moment dat de vergunning moet worden aangevraagd. Voor andere monumenten is die regeling er niet. Wel geven wij de eigenaren daarvan korting op de factuur van drie soorten duurzaamheidsadvies.”

“Zelf geven we als monumentencoaches geen duurzaamheidsadviezen. Wij zijn niet van de techniek, zeg ik altijd. Daar hebben we alleen oppervlakkige kennis van. Voor een goed duurzaamheidsadvies voor monumenten moet je specialistische kennis hebben en je moet ter plaatse kijken wat er mogelijk is. Onze dienstverlening is daarbij ook vooral telefonisch en per mail. Wel hebben we een verduurzamingsgids op de site staan.”

‘Monumentenpsycholoog’

Barbara ervaart haar functie soms ook als ‘monumentenpsycholoog’. “Je hoort verhalen waar mensen tegenaan lopen. Soms beginnen ze ergens aan zonder dat ze van tevoren goed geïnformeerd zijn. Onderweg lopen ze dan tegen van alles aan waar ze mee te maken krijgen, zoals gemeentelijke vergunningen en juiste specialistische adviezen voor verduurzaming. Maar we krijgen ook oudere bewoners aan de telefoon die het geld niet hebben voor noodzakelijk onderhoud. Mensen weten ons voor allerlei vragen te vinden, ook over zaken waar we niet direct over gaan. Bijvoorbeeld subsidies, waarvoor men eigenlijk bij de RCE zou moeten zijn. Kennelijk zijn we heel goed vindbaar en we zijn heel toegankelijk, zowel per telefoon als per mail.”

“Gelukkig hebben en krijgen we ook echt de tijd om die gesprekken aan te gaan. Mensen zijn altijd blij als ze ons gesproken hebben. Er is heel veel informatie beschikbaar, maar voor mensen buiten de sector is dat heel erg verdeeld en hapsnap en kan het een ontoegankelijke wereld zijn.”

40 jaar

Het Restauratiefonds bestaat dit jaar 40 jaar. Reden voor een jubileumviering, onder meer met ‘40 verhalen over bijzondere en unieke mo(nu)menten van de afgelopen 40 jaar’ op de website. Het Restauratiefonds richt zich op rijksmonumenten, maar ook op provinciale en gemeentelijke monumenten, beschermde stads- en dorpsgezichten en andere karakteristieke gebouwen.