Monument in de spotlight: LocHal Tilburg

Een mooi STAALtje herbestemming in Tilburg: Van tochtige hal met roestige kolommen tot ‘stad-in-stad’ van internationale allure.

De LocHal in Tilburg won eind vorig jaar een van de meest prestigieuze architectuurprijzen ter wereld: World Building of the Year. Maar ook in eigen land sleepte het onder andere de publieksprijs binnen voor Beste Gebouw van het jaar 2019 (Architecten BNA).

Veel belangrijker is dat de voorheen lege hal met een oppervlakte van 11.000 m2 opnieuw een bedrijvige plek is, met een maatschappelijke functie. Het is een overdekte ‘stad-in-stad’ geworden, waar iedereen kan binnenlopen, met als vaste ‘bewoners’ de bibliotheek Midden-Brabant, Seats2eet en kunstorganisatie Kunstloc Brabant.

De locomotiefhal werd in 1932 gebouwd uit staal en glas, voor onderhoud en reparatie van spoorlocomotieven van de NS. Locomotieven werden met de rolwagen overdwars binnengereden in oostzijde van de hal. Na sluiting in 2010 krijgt de gemeente Tilburg het pand in handen. Plannen voor sloop en nieuwbouw krijgen door de crisis geen kans. In 2015 erkent de gemeente Tilburg de cultuurhistorische waarde van verschillende gebouwen op de voormalige NS Werkplaats, waaronder de locomotiefhal, en wijst deze aan als gemeentelijk monument.

Maar dan begint de uitdaging; een herbestemming van een pand met roestig staal en glas van 90 meter lang, 60 meter breed en 18 meter hoog. Of zoals het ontwerpteam, een samenwerkingsverband tussen Civic Architects, Braaksma & Roos Architectenbureau en Inside Outside/Petra Blaisse, zelf zegt: een ‘doorbestemming’ om de hal in zijn uitstraling te versterken met een stevige publieke dimensie. En zo geschiedde: een prijswinnend en iconisch gebouw dat weer vol in gebruik is als centrum voor kunst en cultuur. Het koele staal en glas, gecombineerd met hout en textiel geven de grote, open ruimtes warmte. En door al het natuurlijke licht, hoe kan het anders met al dat glas, heb je het gevoel alsof je in een overdekt park of stad bent.

Marcelle Hendrickx, Wethouder Tilburg: “In het eerste jaar dat de LocHal open is, zie en voel je wat cultuur doet in de stad en waarom het zo belangrijk is.De reacties op de LocHal zijn overweldigend, van zowel de pers als inwoners en natuurlijk alle andere bezoekers. We hadden vooraf niet kunnen dromen dat het zo’n hit zou zijn. Dit is dé centrale plek voor alle Tilburgers.”

Interessante feitjes over de LocHal:

Er bevindt zich totaal 4125m2 aan doek in de hal om verschillende ruimtes te creëren en voor verbetering van de akoestiek;

De houten en betonnen trappen op het binnenplein zijn geschikt voor evenementen met meer dan 1.000 personen;

De kinderafdeling van de bibliotheek is geïnspireerd op het nabijgelegen pretpark De Efteling;

Ook bijzonder: de volledig uit glas opgebouwde concertzaal, uit de Beurs van Berlage in Amsterdam, is teruggeplaatst in de LocHal. Dit was voorheen de oefenruimte van het Nederlands Philharmonisch Orkest. Deze werd overgenomen voor een symbolisch bedrag van 1 euro, na het winnen van een prijsvraag voor origineelste nieuwe toepassing van de zaal;

De klimaatregulatie is gebaseerd op het principe ‘heating the people, not the space’. Er is een uitgekiend concept met vijf verschillende klimaatzones. Zo worden de zitplekken op de trap verwarmd en gekoeld, de kantoren hebben een eigen subklimaat;

Vrijwilligers verzorgen dagelijks gratis rondleidingen door het gebouw.

Al met al, een mooi STAALtje herbestemming, die LocHal.

Bronnen:

https://www.orangeclimate.com

https://lochal.nl

https://nl.wikipedia.org/wiki/LocHal

Foto: Laura Siliquini