Monument in spotlight: Aartsbisschoppelijk Paleis

Foto: Jaws Media  

Bijzondere vondsten tijdens de restauratie van een bijzonder Nederlands historisch interieur.  

Al vanaf januari 2019 wordt het interieur van het Aartsbisschoppelijk Paleis van Utrecht gerestaureerd. Het prachtige rijksmonumentale gebouw aan de Maliebaan heeft enkele hoogtepunten op het gebied van interieurafwerking. Het pand is momenteel in gebruik als ambtswoning van de aartsbisschop en als kantoor van het Aartsbisdom van Utrecht en niet toegankelijk voor publiek. Tijdens de grootschalige restauratie, uitgevoerd door Wolters & Ovink, werd het interieur teruggebracht in de oorspronkelijke staat. Door de restauratie kregen we even een kijkje in een bijzonder historisch interieur van Nederland.  

Geschiedenis

In de negentiende eeuw veranderde de Maliebaan in één van de beste locaties in de stad. Hier liet de presidentdirecteur van de Nederlandsche Rhijnspoorweg Maatschappij, mr. H. Ameshoff, in 1868 een villa bouwen door de architect Nicolaas Johannes Kamperdijk. Het pand omvat onder andere een monumentaal trappenhuis, een salon, eetkamer, huiskamer, herenkamer, slaapkamers, kindervertrekken en een badkamer. In 1898 werd het gebouw aangekocht door de toenmalige aartsbisschop Mgr. van de Wetering, die het verbouwde tot een Aartsbisschoppelijk Paleis. Daarbij werd een aanbouw gerealiseerd, door de Amsterdamse architect Van Schaik, voor een archief, kluis, bibliotheek en een neogotische kapel. In 1900 nam de aartsbisschop zijn intrek in het huis.  

IJzer in plaats van hout was een gedurfde keuze

De kapel is een van de fraaiste en meest compacte neogotische bouwwerken van Nederland. Behalve de kapel kent het pand nog enkele hoogtepunten op het gebied van interieurafwerking, namelijk het spectaculaire trappenhuis. De houten bordestrap heeft een leuning van groen geverfd gietijzer. IJzer in plaats van hout in een luxe interieur, was destijds een gedurfde keuze. De keuze voor ijzer komt wellicht door betrokkenheid van de oorspronkelijke bewoner Ameshof bij de spoorwegen. IJzer was niet alleen het materiaal van het spoor, maar werd ook toegepast in stationsoverkappingen. 

Daarnaast zijn de plafond- en wanddecoraties van de gangen en de kamers op de eerste etage bijzonder en sierlijk, en liggen er door de gehele woning fraaie parketvloeren. 

Grootschalige restauratie

Het gehele interieur is gerestaureerd. Het betreft hier de begane grond, eerste verdieping en de neogotische kapel. Voorafgaand aan de werkzaamheden heeft er een kleurhistorisch onderzoek plaatsgevonden. Tijdens de restauratie zijn unieke vondsten gedaan, waaronder een historisch behang uit 1865 (blokdruktechniek uit Parijs), houtimitaties uit 1902, polychromeerwerk en is er sjabloonwerk onder de muurverf aangetroffen. 

Wolters & Ovink won in december 2019 de Schildersvakprijs met de restauratie van het Aartsbisschoppelijk Paleis van Utrecht, in de categorie restauratie en decoratie. Meer weten over de restauratie? Wolters & Ovink is exposant op MONUMENT 2020. Van 6 t/m 8 oktober 2020 zijn zij, en bijna 600 andere exposanten en partners, te bezoeken tijdens de Nationale Energie Week in de Brabanthallen, Den Bosch.

Bronnen: 
- Leven in toen in beeld - Nederlands interieur vier eeuwen  
- Wikipedia  
- Wolters & Ovink  
- Duic.nl ‘Maliebaan 40: villa als Aartsbisschoppelijk Paleis’ - Arjan den Boer