Dinsdag 14 mei, MONUMENT THEATER

10.30 – 13.00 uur

Door NRP DUMO

De gevolgen van de klimaatverandering en de noodzaak tot energietransitie is op alle vlakken in de samenleving voelbaar. Om de doelen van het Klimaatakkoord Parijs in 2050 te realiseren, zullen energieverbruik verminderd en energieopwekking verhoogd moeten worden. Met gevolgen voor de karakteristieke bebouwing. Wat is de kern van duurzaamheid? Bij welke sociale, maatschappelijke en ruimtelijke kansen en vraagstukken kunnen we aansluiten bij de verduurzaming van monumenten?

Het debat over het verduurzamen van monumenten is al zeker 10 jaar gaande. Monumenten zijn niet ontworpen voor onze huidige eisen en woonwensen maar zitten vaak verrassend goed doordacht in elkaar. Het niet optimaal gebruiken van de potenties van deze bijzondere gebouwen kan leiden tot een lager comfort en een hoge energierekening. Vanwege hun cultuurhistorische en architectuurhistorische waarden hebben monumenten een andere aanpak nodig dan andere bestaande gebouwen. In de afgelopen jaren is de discussie vooral gericht geweest op de zoektocht naar technologische en economische oplossingen en maatregelen. Dit lijkt een doel op zich geworden te zijn. Een vaak gehoord signaal is ‘ik moet vanuit duurzaamheid/energietransitie iets doen’. Waarom precies – dat is vaak lastig te beantwoorden. En of het antwoord puur in een technologische oplossing ligt is evenzeer de vraag.

Er is minder aandacht voor de fundamentele en onderliggende vraag: hoe kunnen we vanuit onze huidige kennis van waardevolle en toegevoegde betekenis zijn voor de mens, de maatschappij en ons klimaat op de lange termijn? Wat is de kern van duurzaamheid? Bij welke sociale, humane, maatschappelijke, omgevingsgerichte en ruimtelijke kansen en vraagstukken kunnen we aansluiten?

De Denktank Innovatieve Verduurzamingskansen van NRP DUMO staat stil bij deze essentiële vragen en wil zo haar bijdrage in leveren in dit maatschappelijk relevante vraagstuk. NRP DUMO is een werkgroep van NRP (het kennisnetwerk voor transformatie en renovatie van de bestaande gebouwde omgeving) en bestaat uit Dijkoraad, ABT, Arcadis, MeyerBergman Erfgoed, Van Ruysdael en Energyra.

Twee praktijkcases

Het komende jaar werkt de Denktank twee richtingen uit om inzicht te krijgen in: (scenario 1) de status quo ‘wat er nu vaak gebeurt’ binnen de huidige reikwijdte van wet- en regelgeving en technologische oplossingen bij de verduurzaming van karakteristieke bebouwing en (scenario 2) een kennis gedreven, geïntegreerd en volledig toekomstgericht ideaalbeeld. Met oog voor koppelkansen van het monument in haar omgeving en voor de rol van de overheid, eigenaar en erfgoedpartijen.

Door de vergelijking tussen beide scenario’s te zoeken, pelt de Denktank het ‘containerbegrip’ verduurzamen zoveel mogelijk af tot de echte kern en tonen zij aan dat verduurzamen meer is dan het volgen van standaard methodes en oplossingen, zoals zonnepanelen, isolatie etc. Het succesvol verduurzamen van monumenten kan immers tot inzichten leiden over verduurzaming in het algemeen. Het resultaat van deze vergelijkende zoektocht wordt open gehouden – het kan tot een bredere onderzoeksvraag, een bewustwordingsproces of een creatief proces leiden.

De twee praktijkcases zijn:

• Villa Barmerhoek (1916) in de buurtschap Doodstil in Groningen. Een rijksmonumentale villa van de hand van R.B. Sleumer met zowel art nouveau- en chaletstijlkenmerken. Op het moment is de villa in handen van het Groninger Landschap. De restauratie, en tevens versterking van de villa is bijna gereed, waarna het pand weer voor bewoning geschikt moet worden gemaakt. De huidige ontwikkelingen in Groningen bieden een kansrijke gelegenheid om op zoek te gaan naar creatieve koppelkansen om de karakteristieke bebouwing en het gebied eromheen te verduurzamen.

• Een toelichting op de totale planvorming en duurzaamheidsambities van een innovatief, grootschalig herontwikkelingsproject.

Sprekers zijn:

• Bob Wind, ambassadeur voor een duurzame toekomst en tevens algeheel gespreksleider/moderator van het symposium
• Michel Trompert, directeur Van Ruysdael Glas en Venstercultuur
• Margret Brons, directeur Dijkoraad
• Rosi de Kok, ontwerpleider ABT
• Douwe van der Zee, beheerder erfgoed Groninger Landschap
• Harm Jan Eppinga, beheerder erfgoed Groninger Landschap
• Jennemie Stoelhorst, trekker DUMO denktank NRP

Doe en denk mee in het werkatelier!