25 projecten van Boerderijenfonds in beeld
Sinds 2020 biedt het Boerderijenfonds financiële ondersteuning voor herbestemmingsprojecten van agrarisch erfgoed. Tot op heden hebben vijfentwintig projecten een bijdrage ontvangen uit het fonds. Reden om onder de titel ‘25 boerderijen 25 nieuwe bestemmingen’ een overzicht van deze projecten te maken.
Het Boerderijenfonds is een initiatief van stichting Agrarisch Erfgoed Nederland en is in 2020 van start gegaan als particulier fonds, waarvan het beleid van het fonds wordt uitgezet door het bestuur van stichting Boerderijenfonds. Bij de uitvoering van het fonds wordt samengewerkt met het Nationaal Restauratiefonds. De start van het fonds is destijds mogelijk gemaakt door een bijdrage van 5 miljoen euro door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap voor de periode 2020-juli 2023. Gedurende deze periode zijn 25 projecten ondersteund. Voor de tweede periode, van 2024-2026, is er 2 miljoen euro beschikbaar gesteld.
Doel van het fonds is het stimuleren van het behoud en gebruik van agrarisch erfgoed ter bevordering van een toekomstbestendig platteland. De 25 voorbeelden laten zien dat agrarisch erfgoed kansen biedt voor de ontwikkeling van een leefbaar platteland.
Helft verdwenen
Sinds de Tweede Wereldoorlog is ruim de helft van alle boerderijen in Nederland verdwenen. De komende vijftien jaar zullen nog eens zo’n 20.000 boerderijen hun agrarische functie verliezen. Zonder zinvolle herbestemming dreigt voor historische, monumentale boerderijen de sloophamer. Tegelijkertijd staat Nederland voor grote maatschappelijke opgaven die verregaande invloed hebben op het landelijk gebied. Energietransitie, klimaatadaptatie, veranderingen in de landbouw, natuurbehoud en regionale bevolkingskrimp zullen het platteland sterk veranderen. Agrarisch erfgoed kan daarbij een waardevolle rol spelen door historische boerderijen nieuwe functies te geven.
Het Boerderijenfonds richt zich dan ook nadrukkelijk op projecten die een voorbeeld zijn van een waardevolle herbestemming van agrarisch erfgoed. Bij deze projecten is er oog voor de cultuurhistorische waarden van gebouwen, erf en landschap, ontstaat er meerwaarde door nieuwe (maatschappelijke) functies èn wordt de ruimtelijke en landschappelijke kwaliteit van gebouwen en erf verbeterd. Ook scoren deze projecten hoog op het gebied van zorgvuldige verduurzaming en is er draagvlak voor de plannen. Het fonds kan particuliere eigenaren ondersteunen met kennis en een financiële bijdrage.