Tijdschrift RCE: acht innovaties verduurzaming

Tijdschrift 1 2025 van de Raad voor het Cultureel Erfgoed besteedt aandacht aan acht innovatieve oplossingen voor verduurzaming die in Rijksmonumenten zijn en worden getest. Het gaat daarbij om vier oplossingen voor duurzaam verwarmen en vier voor isoleren.

Om het bedrijfsleven te stimuleren alternatieve oplossingen voorverduurzaming van monumenten te bedenken, hielden de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed twee competities. Een vereiste in deze wedstrijden was de samenwerking tussen ontwerpers en specialisten in duurzaamheid en erfgoed. In nauw contact met de eigenaren en andere betrokkenen creëerden ze samen een inspirerende reeks technische systemen voor rijksmonumenten.

Er lopen nu onder meer proeven met warmtewinning via kademuren en  met warmtewinning uit eigen afvalwater. Ook wordt een turbineketel getest. In de Stevenskerk in Nijmegen wordt geprobeerd om met gestuurde ventilatie koudeval te voorkomen en een isolerende luchtlaag te creëren.

De innovatieve oplossingen voor isolatie zijn heel divers. Zo is er een biocomposiet dat de in slechte staat verkerende betonnen dakelementen in een Amsterdamse tramremise zou kunnen vervangen. In de Rijksmonumentale Willibrorduskerk uit 1475 in het Noord-Hollandse dorp Haringhuizen is een voorzetwand geplaatst waarop met innovatief isolerend textielstuc een trompe-l’oeil van het koor geschilderd is, dat in de negentiende eeuw afgebroken is. Een ander innovatie bestaat uit zakken isolatiemateriaal die bovenop houten kerkgewelven gelegd kunnen worden. Door ze eerst vacuüm te trekken passen ze in de soms nauwe ruimte tussen gewelf en dak. Door er weer lucht in te laten lopen vullen ze de tussenruimte geheel op. Ook dit systeem is in de Stevenskerk van Nijmegen toegepast. De laatste oplossing ten slotte is het plaatsen van een tijdelijke tentconstructie in de rijksmonumentale Grote Kerk uit 1518 in het Noord-Hollandse dorp Oosthuizen.

Het Tijdschrift van de RCE is als pdf te downloaden.